Skip to contentBihar Board Class 9 Sanskrit Chapter 2 Solutions – लोभविष्टः चक्रधरः
1. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषया लिखत- (निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर संस्कृत में लिखिए)
(क) कस्मिंश्चिदधिष्ठाने के वसन्ति स्म?
उत्तर: कस्मिंश्चिदधिष्ठाने चत्वारः ब्राह्मणपुत्राः वसन्ति स्म।
(ख) ‘गृह्यतां स्वेच्छया ताम्रम्’-एतत् कस्य वचनमस्ति?
उत्तर: ‘गृह्यतां स्वेच्छया ताम्रम्’–एतत् प्रथमस्य ब्राह्मणपुत्रस्य वचनमस्ति।
(ग) ते किं संमन्त्र्य स्वदेशं परित्यज्य प्रस्थिताः?
उत्तर: ते ‘कुत्रचिद् धनाय गच्छामः’ इति संमन्त्र्य स्वदेशं परित्यज्य प्रस्थिताः।
(घ) स्वर्णभूमिं दृष्ट्वा तृतीयः ब्राह्मणपुत्रः किम् अवदत्?
उत्तर: स्वर्णभूमिं दृष्ट्वा तृतीयः ब्राह्मणपुत्रः अवदत्–‘भोः, स्वेच्छया सुवर्णं गृह्यताम्। सुवर्णात् अन्यत् न किञ्चिद् उत्तमम्।’
(ङ) भैरवानन्दः किम् अपृच्छत्?
उत्तर: भैरवानन्दः अपृच्छत्–‘भवन्तः कुतः समायाताः? किम् प्रयोजनम्?’
Bihar Board Class 9 Sanskrit Chapter 2 Solutions
2. अधोलिखित वाक्येषु रेखाङ्कितपदानि आधारीकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत- (निम्नलिखित वाक्यों में रेखांकित शब्दों के आधार पर प्रश्न बनाइए)
(क) ते चापि दारिद्योपहता मन्त्रं चकः ।
उत्तर: ते चापि दारिद्योपहता किं चक्रुः?
(ख) बन्धुमध्ये धनहीनजीवितं न वरम् ।
उत्तर: कस्मिन् धनहीनजीवितं न वरम्?p0
(ग) अथ किञ्चिन्मात्र गतस्य अग्रेसरस्य वर्ति: निपपात ।
उत्तर: कस्य अग्रेसरस्य कः निपपात?
(घ) सिद्धिमार्गच्युतः सः इतश्चेतश्च बभ्राम ।
उत्तर: सिद्धिमार्गच्युतः सः कुत्र बभ्राम?
(ङ) सः यावत् खनति तावत् सुवर्णभूमि दृष्ट्वा प्राह।
उत्तर: सः यावत् खनति तावत् किं दृष्ट्वा प्राह?
3. अधोलिखित क्रियापदानां स्ववाक्येषु संस्कृते प्रयोगं कुरुत- (निम्नलिखित क्रिया-पदों का अपने वाक्यों में प्रयोग कीजिए)
गच्छामः = वयं गृहं गच्छामः।
अभिहितम = गुरुणा सर्वं अभिहितम्।
प्राक् = प्राक् सूर्योदयात् स्नानं करोमि।
तिष्ठसि = त्वं विद्यालये कदा तिष्ठसि?
उक्त्वा = सः सत्यं उक्त्वा निःशब्दः अभवत्।
4. कोष्ठान्तर्गतानां शब्दानां साहाय्येन रिक्त स्थानानि पूरयत-
(प्रदेशं, नाहमग्र, वेत्सि, रत्नानि, स्वर्णम्)
(क) सोऽब्रवीत्- यान्तु भवन्तः ………. यास्मि।
उत्तर: नाहमग्रे
(ख) स प्राह- ‘मूढ! न किञ्चिद् ……….।
उत्तर: वेत्सि
(ग) अथासौ यावन्तं ………. खनति तावत्ताम्रमयी भूमिः।
उत्तर: प्रदेशं
(घ) तृतीयः यथेच्छया ………. गृहीत्वा निवृत्तः।
उत्तर: स्वर्णम्
(ङ) नूनम् अत:परं ………. भविष्यन्ति।
उत्तर: रत्नानि
5. रेखाङ्कितपदेषु प्रयुक्तां विभक्तिं लिखत- (रेखांकित शब्दों में प्रयुक्त विभक्ति लिखिए)
(क) भो मूढ! किम् अनेन क्रियते?
उत्तर: तृतीया-एकवचन
(ख) रामस्य भ्राता कुत्र गतः?
उत्तर: षष्ठी-एकवचन
(ग) मयं फलं रोचते।
उत्तर: चतुर्थी-एकवचन
(घ) सः गृहात् बहिः अगच्छत्।
उत्तर: पञ्चमी-एकवचन
(ङ) एकस्मिन् नगरे एकः नृपः आसीत्।
उत्तर: सप्तमी-एकवचन
Bihar Board Class 9 Sanskrit Chapter 2 Solutions
